Jersinioza – zakażenie pałeczkami Yersinia enterocolitica.
Bakterie z rodzaju Yersinia są gram-ujemnymi pałeczkami jelitowymi. Dla człowieka chorobotwórcze są głównie bakterie Yersinia enterocolitica i Yersinia pseutobuberculosis (wywołujące jersiniozę) oraz Yersinia pestis wywołująca dżumę.
Ze względu na choroby zapalne stawów istotne są infekcje wywoływanie przez Yersinia enterocolitica.
Człowiek zakaża się nią drogą pokarmową, jedząc zakażone produkty pochodzenia zwierzęcego (surowe lub półsurowe mięso), pijąc zakażoną wodę lub spożywając wtórnie zakażoną żywność. Charakterystyczne dla zakażeń pałeczkami Yersinia jest zakażenie pochodzące od żywności przechowywanej w niskich temperaturach (te bakterie dobrze rozwijają się nawet w temperaturze lodówki). Czasami może dojść do zakażenia na drodze ukąszenia przez kleszcza. Głównym źródłem, z którego rozprzestrzenia się bakteria, są świnie.
Pałeczki Yersinia docierają do organizmu przez przewód pokarmowy, a namnażają się głównie w węzłach chłonnych jamy brzusznej. Dlatego objawy początkowo zawsze dotyczą przewodu pokarmowego. Podstawowym objawem jersiniozy u małych dzieci jest wielodniowa, wodnista biegunka, wynikająca z ostrego zapalenia żołądka i jelit. W 5% przypadków występuje biegunka z domieszką krwi. Towarzyszyć jej mogą nudności, wymioty, gorączka oraz bóle brzucha i głowy. U starszych dzieci, nastolatków i dorosłych występują objawy zapalenia jelita cienkiego lub okrężnicy. Ich przyczyną są zapalnie zmienione węzły chłonne otaczające jelita. U pacjentów zakażonych Y. enterocolitica około 85% ma objawy nieżytu żołądkowo-jelitowego, u około 10% występują objawy sugerujące zapalenie wyrostka, a mniej niż 5% posocznicę i ropnie wątroby.
Do objawów często towarzyszących jersiniozie należy reaktywne zapalenie stawów oraz rumień guzowaty. Objawy te pojawiają się najczęściej po kilku tygodniach od zakażenia.
Osoby posiadające antygen HLA B-27 częściej rozwijają reaktywne zapalenia stawów w przebiegu zakażenia pałeczkami Yersinia enterocolitica niż osoby bez tego antygenu. Zapalenia stawów w trakcie choroby często dotyczy dużych stawów, jak: stawy kolanowe, biodrowe, barkowe i łokciowe. Mogą one dotyczyć pojedynczego stawu lub wielu stawów. Zapalenie stawu lub stawów występuje u około 10 – 30 % zakażonych. Po infekcji może praktycznie rozwinąć się każdy rodzaj zapalenia stawów. Występuje czasem także związek zakażenia pałeczkami Yersinia z rozwojem innych chorób z autoagresji (np. choroby Hashimoto).
Po okresie ostrym choroby może pozostać przewlekłe zapalenie jelit, z przewlekłymi lub nawrotowymi biegunkami oraz przewlekłe dolegliwości stawowe. U części chorych antybiotykoterapia zastosowana nawet po wielu latach daje zmniejszenie dolegliwości lub całkowite ich wyleczenie.
Diagnostyka zakażeń pałeczkami Yersinia
1. Głównym elementem rozpoznania jersiniozy jest izolacja bakterii z materiału klinicznego (najczęściej z kału).
2. Drugim, ważnym elementem diagnostyki są badania serologiczne (wykrywanie przeciwciał przeciw antygenom pałeczek Yersinia enterocolitica w surowicy).
Występowanie przeciwciał przeciw Yersinia w klasie IgA lub IgM przemawia za aktywnym zakażeniem. Przeciwciała klasy IgM występują jednak tylko w pierwszej fazie infekcji, ustępując miejsca produkcji swoistych przeciwciał w klasie IgA (przewlekła faza zakażenia).
Leczenie
Leczenie wymaga stosowania antybiotyków aminoglikozydo-wych (gentamycyna, amikacyna, tobramycyna, netylmycyna), cefalosporyn III generacji (ceftriaxon), kotrymoksazolu, tetracyklin lub fluorochionolonów. W przypadku izolacji chorobotwórczych szczepów Yersinia wskazane jest określenie ich wrażliwości na antybiotyki. Ponieważ Yersinie posiadają rozwinięte mechanizmy nabywania odporności na antybiotyki i skuteczne ich leczenie może wymagać łącznego zastosowania dwóch antybiotyków o odmiennych mechanizmach działania (np. aminoglikozyd + cefalosporyna III generacji).
Często całkowite ich usunięcie z organizmu jest możliwe dopiero po odrobaczeniu i następnie zastosowaniu kuracji przeciwpierwotniakowej. Co uniemożliwi im przeżycie kuracji antybiotykowej wewnątrz pasożytów lub pierwotniaków.
O odrobaczaniu tekst tutaj.
O kuracji przeciwpierwotniakowej test tutaj.