10 strategii postępowania pomagających osobom z otyłością:
Według wszelkich badań, jak i obserwacji ludzi na ulicy, zwłaszcza w okresie letnim, widzimy jak większości z nas przybywa tłuszczu.
W ciągu ostatnich kilku latach wiele osób przybrało na wadze podczas pandemii COVID-19 z powodu przyjęcia bardziej siedzącego trybu życia, pozostania w domu, unikania siłowni oraz przejścia na pracę zdalną. Wiele osób przez długi czas unikało uczestniczenia w wydarzeniach towarzyskich, w związku z czym znacznie rzadziej wychodzili z domu.
Poniżej pomocny przewodnik zawierający 10 zaleceń, które pomogą osobom z otyłością zrealizować swój cel, jakim jest utrata masy ciała.
1. Przyjęcie preparatu GLP-1 z pewnymi zastrzeżeniami
Agoniści receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1) to ostatnio popularna metoda leczenia cukrzycy typu 2 jak i redukcji wagi. Leki te, podawane w postaci zastrzyków co tydzień lub codziennie, w zależności od rodzaju, pomagają osiągnąć utratę masy ciała.
Działają poprzez stymulowanie organizmu do produkcji insuliny, która z kolei obniża poziom cukru we krwi. Agoniści receptora GLP-1 spowalniają także perystaltykę i przemieszczanie się pokarmu z żołądka do jelita cienkiego, co pozwala pacjentom jeść mniej, zapewniając uczucie sytości na dłużej i zmniejszając uczucie głodu.
Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zarejestrowała dwóch agonistów receptora GLP-1 do stosowania w leczeniu utraty wagi u pacjentów bez cukrzycy: liraglutyd (Saxenda) i semaglutyd (Wegovy). Istnieją również wersje tych składników aktywnych w niższych dawkach, o nazwach handlowych Ozempic i Victoza, zaprojektowane, aby pomóc osobom chorym na cukrzycę w uzyskaniu lepszej kontroli poziomu glukozy we krwi.
W listopadzie 2023 r. FDA zatwierdziła nowy lek o nazwie tirzepatid (Zepbound), który jest zależnym od glukozy polipeptydem insulinotropowym (GIP) i agonistą receptora GLP-1.
Teraz specjaliści powinni pomagać pacjentom w wyborze odpowiednich leków redukujących wagę.
Jednakże wszyscy powinni również zdawać sobie sprawę z częstych działań niepożądanych agonistów receptora GLP-1, w tym nudności, wymiotów, biegunki i – w ciężkich przypadkach – hipoglikemii. Leki te mogą również powodować zapalenie trzustki, ostre uszkodzenie nerek, pogorszenie retinopatii związanej z cukrzycą, tachykardię, bóle głowy, niestrawność, gastroparezę, a nawet niedrożność jelit.
Nie stosujemy tych leków u pacjentów, u których w rodzinie lub u nich samych występował rak rdzeniasty tarczycy lub mnoga neoplazja endokrynna. Należy rozważyć unikanie ich stosowania również u osób, u których w przeszłości występowało zapalenie trzustki.
Niedawno Amerykańskie Towarzystwo Anestezjologów (ASA) zasugerowało wstrzymanie się ze stosowaniem agonistów receptora GLP-1 przed planowymi zabiegami endoskopowymi ze względu na przypadki aspiracji treści żołądka do płuc.
Zgodnie z zaleceniami ASA, agonistów receptora GLP-1 podawanych w dawce dziennej należy odstawiać w dniu zabiegu. Wersje z dawką tygodniową należy przerywać na 1 tydzień przed kolonoskopią lub gastroskopią. Podczas gastroskopii zaleca się również trzymanie wezgłowia łóżka pod kątem 45°, aby jeszcze bardziej zmniejszyć ryzyko aspiracji treści żołądka do płuc.
2. Zastępowanie słodkich napojów
Stale zaleca się unikanie spożywania słodkich napojów, takich jak napoje gazowane, soki owocowe, kaloryczne napoje kawowe, słodzona herbata, gorąca czekolada i oczywiście alkohol. Wiele otyłych osób pije od trzech do sześciu takich słodkich napojów dziennie.
Ważne jest, aby u osób z nadwagą uzyskać dokładne wyliczenia ich dziennego i tygodniowego spożycia nadmiernych kalorii.
Zaleca się zastąpienie słodkich napojów wodą, niesłodzoną herbatą (gorącą lub zimną) i kawą.
Aby zapobiec zaparciom, należy pić co najmniej osiem szklanek płynu dziennie. Woda pitna, herbata i kawa mogą również pomóc zachować uczucie sytości na dłużej i uniknąć dodatkowego spożywania przekąsek.
3. Przyjęcie właściwej diety
Na co dzień unikać smażonych, tłustych potraw i przetworzonych mięs oraz niezdrowej żywności bogatej w węglowodany i sól.
Zamiast tego pacjenci powinni starać się jeść warzywa do każdego posiłku, co zapewni uczucie sytości na dłużej, zapobiegnie powstawaniu zapalenia uchyłków, a nawet zmniejszyć ryzyko rozwoju raka okrężnicy.
Wprowadzanie niewielkich zmian w diecie może radykalnie zmniejszyć dzienne spożycie kalorii, które z czasem się kumuluje i może pomóc w bezpiecznej utracie wagi.
Przygotowywanie posiłków na nadchodzący tydzień, na przykład w niedzielę, to bardzo prosty sposób na spożywanie bardziej pożywnych potraw zamiast ciągłego zamawiania jedzenia na wynos i fast foodów.
Wiele osób uzyskuje również dobre efekty dzięki okresowemu postowi, choć w tym przypadku zaleca się współpracę z dietetykiem.
Dieta śródziemnomorska jest również świetną opcją.
4. Bądź aktywny
Bardzo pomocne są codzienne spacery, pływanie, uprawiania sportu, zajęcia fitness, jogi lub pilatesu oraz ćwiczenia z ciężarkami na siłowni.
Ćwiczenia spalają kalorie, co jest dobre dla naszego serca, zapobiegają stłuszczeniu wątroby i pomagają złagodzić stres. Ćwiczenia stymulują również perystaltykę, co może pomóc osobom z zaparciami w uzyskaniu bardziej regularnych wypróżnień.
Staraj się unikać forsownych ćwiczeń zaraz po jedzeniu, aby zapobiec zgadze i refluksowi żołądkowo-przełykowemu (GERD).
5. Zmniejszanie objętości żołądka za pomocą balonu żołądkowego
Zabieg balonowania żołądka to tymczasowa metoda leczenia otyłości, która pomaga pacjentom schudnąć poprzez zmniejszenie objętości żołądka, dzięki czemu łatwiej jest poczuć się sytym. Można tego dokonać endoskopowo przez usta, bez konieczności operacji.
Opróżniony balon jest umieszczany przez usta za pomocą endoskopu. Balon napełnia się słoną wodą i może pozostać w żołądku przez 6 miesięcy, zanim zostanie usunięty.
Procedura ta może pomóc pacjentom poczuć się sytym i w konsekwencji jeść mniej, prowadząc w ten sposób do stopniowej i bezpiecznej utraty wagi.
6. Stosowanie procedury akordeonowej
Endoskopową rękawową plastykę gastroplastyki, czasami nazywaną procedurą akordeonową, stosuje się u pacjentów z wskaźnikiem masy ciała ≥ 30, gdy sama dieta i ćwiczenia zawiodły. Enndoskop wyposażony jest w małe przyrządy do zszywania, które służą do zmniejszania rozmiaru żołądka.
Ta procedura ma mniej powikłań niż operacja otwarta lub laparoskopowa i można ją odwrócić.
7. Wstrzyknięcie toksyny botulinowej
Inną techniką jest wstrzyknięcie przez gastroenterologa toksyny botulinowej w ścianę żołądka. Działa ona poprzez rozluźnienie mięśni żołądka, co opóźnia opróżnianie żołądka, dzięki czemu pacjenci czują się dłużej syci.
Takie podejście jest dobre do osiągnięcia umiarkowanej redukcji wagi, wynoszącej około 5% -10% masy ciała. Najlepiej działa w połączeniu z dobrą dietą i ćwiczeniami fizycznymi. Efekty działania toksyny botulinowej utrzymują się do 3 miesięcy, a zabieg można powtarzać co 6 miesięcy.
8. Zmiana stylu życia
Doradztwo w zakresie ćwiczeń fizycznych, radzenia sobie ze stresem oraz znaczenia snu dla zapobiegania przejadaniu się. Dla pacjentów niezwykle ważna jest samoopieka. Chodź, pływaj, podnoś ciężary i uprawiaj sport.
Koniecznie trzeba przeznaczyć odpowiednią ilość czasu na sen każdej nocy. Idealny czas to jest co najmniej 7 – 9 godzin snu. Właściwa higiena snu może pomóc w utrzymaniu stabilnego harmonogramu. Pomaga wygodna sypialnia, w której nie będzie żadnych zakłóceń, takich jak oglądanie telewizji, gra na telefonie lub komputerze.
Konieczne są proste instrukcje, jak to osiągnąć. Na przykład: odłącz urządzenie elektroniczne na 30–60 minut przed snem, unikaj jedzenia późno w nocy.
9. Rozważanie Orlistatu jako opcji
Orlistat jest doustnym, dostępnym bez recepty inhibitorem lipazy, który hamuje wchłanianie tłuszczów w jelitach. Niestety, ale przy okazji lek ten może zakłócać wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak: witamina A, D, E i K. Dlatego ważne jest, aby przyjmować multiwitaminę 2 godziny przed lub 2 godziny po zażyciu orlistatu.
Poza tym orlistat może powodować biegunkę tłuszczową, dlatego często nie jest to pierwszy wybór.
10. Praca z dietetykami
Zalecane są regularne spotkania z dyplomowanym dietetykiem w celu leczenia żywieniowego. Dietetycy pomagają ustalić cele żywieniowe wraz z limitami kalorii.
Dietetyk zbada nawyki żywieniowe i pomoże ustalić realistyczne i możliwe do osiągnięcia cele w zakresie utraty wagi. Aby osiągnąć sukces, ważne jest, aby dietetyk zmotywował pacjenta do kilku wizyt. Można zaplanować, ile kalorii pacjent powinien spożywać dziennie, zachowując przy tym odpowiednie spożycie owoców, warzyw, białka i witamin.
Dzięki tej terapii wielu pacjentów jest w stanie stracić około 1-1,5 kilograma tygodniowo. Dobrze jest korzystać ze swojego dietetyka jako nauczyciela odchudzania i trenera, który potrafi spersonalizować plan diety.
Część otyłych osób ma również nakładające się problemy żołądkowo-jelitowe, takie jak celiakia lub zespół jelita drażliwego. Dietetycy mogą również opracowywać diety, które świetnie sprawdzają się również w przypadku tych zaburzeń.
Redukcja wagi i rozwiązanie problemu otyłości jest czasem trudnym zadaniem.
Leczenie otyłości pomaga także w wyleczeniu i zapobieganiu stłuszczeniu wątroby, stłuszczeniowej chorobie wątroby związanej z dysfunkcją metaboliczną (MASLD) i stłuszczeniowemu zapaleniu wątroby związanemu z dysfunkcją metaboliczną (MASH).
Szacowana częstość występowania MASLD na świecie wynosi 32% u dorosłych, dlatego gastroenterolodzy i hepatolodzy współpracują nad leczeniem otyłości i zapobieganiem przewlekłym chorobom wątroby.
Komentarz: Powyższe zalecenia są opracowane i propagowane w USA. W Europie na pierwszym miejscu stawia się zmianę stylu życia, a więc dieta i ćwiczenia. Dopiero w następnej kolejności leki i na koniec zabiegi z zakresu chirurgii bariatrycznej. Niemniej zawsze staramy się łączyć różne metody postępowania, aby osiągnąć jak najlepsze rezultaty.